Diyarbakır Eğitimi İzleme ve Reform Girişimi (DİERG), Şubat 2019 atama sürecini izledi ve süreçle ilgili öneri ve değerlendirmelerde bulundu. Bu zorlu sürecin sonunda atanmaya hak kazanan yirmi bin öğretmen devlet okullarında ders vermeye başlayacak. Her bir öğretmen atanabilme hayali ve azmiyle yıllardır çalışmayı bırakmamış, kimi imkansıza yakın koşullarda mücadele etmiş ve başarmıştır. Bu nedenle coşkularını, çalışma disiplinlerini ve kararlılıklarını her bir öğrenciye de yansıtmaları, onları motive etmeleri hiç zor olmayacaktır.
Yaklaşık dokuz yüz bin öğretmene yirmi bin öğretmen daha dahil oluyor. Bu azımsanacak bir sayı değildir. Ayrıca, bu sayı bir kuşağın eğitim sistemine dahil olması demektir.
Atanan her bir öğretmen kayırmacılığın, işsizliğin ve çaresizliğin yol açtığı kaygının, huzursuzluğun ne demek olduğunu, nelere mâl olduğunu çok iyi bilmektedir. Bundan daha fazla güven ve inanç sağlayan bir tecrübe olamaz. Lisans öğrenimi ve atanma sürecinin olgunlaştırdığı, atamalarda objektif olunmasının değerini kavrayan öğretmenler bundan sonra da meslek hayatları boyunca bu deneyimleriyle sınıf içinde ve sınıf dışında kayırmacılığa alet ya da ortak olmayacak, liyakatsiz atama ve görevde yükselmelere karşı dikkatli ve tavizsiz olacaklardır.
Öğrencilerinizin çalışırlarsa başarabileceklerini, liyakatin ancak çalışmakla sağlanabileceğini, toplumca karşı çıkılabilirse kayırmacılığın önüne geçilebileceğini en çok sizler bilmektesiniz. Fabrikalarda çalışan ve belli standartları olan ürünler geliştirmiyoruz. Öğrencilerin yani özgün bireylerin önce kendilerini, sonra da farklılıkları tanımalarına sadece yardım ediyoruz. Aristo ‘insan sevmediği bir kimseden öğrenemez’ der.
Kime öğretmen denir? Yeniliklere açık olana, denemekten korkmayana, öğrencileri birer birey olarak görene, kıyaslamayana, bireysel farklılıklara saygı duyana, uçtakileri anlayıp koruyana, öğrencilerin sorular sormasını sağlayana, merak duygusunu canlı tutana, hayal gücünü geliştirene, öğrencilerin sorgulayabilmesine olanak sağlayana, öğrencilerin bilimsel düşünebilmelerinin yöntemini öğretene öğretmen denir. Öğretmen sürekli öğrenendir.
Tüm bu yazılanlar eşliğinde siz değerli öğretmenlerden beklentilerimiz:
- Görev ve sorumluluklarınızı bilmek için DMK 657, Milli Eğitim Temel Kanunu, 2023 Eğitim Vizyonu belgesini mutlaka okuyunuz.
- Görevinize başladıktan sonra vereceğiniz tüm kararlarda öğrencilerinizi de dikkate alınız. Okulunuzu, okuldaki tüm öğrencileri sahipleniniz. Öğrencilerinizin farklı kültürel geçmişlere, farklı öğrenme süreçlerine, farklı mizaçlara, beceri ve yeteneklere sahip olduğunu unutmayınız. Sosyal aktivitelere katılınız, hobilerinizi okula taşıyınız. Haftalık ders programınız, günlük ders sıralamanız, nöbet göreviniz, ödevlendirmenizde bile öğrenci odaklı olmaya çalışınız.
- Öğrencilerinizin etnik, dilsel, kültürel, dinsel farklılıklarını görmezden gelmeye değil, görünür kılmaya çalışınız. Öğrencilerinizin tolerans eşiğini artırmaya ve güçlendirmeye çalışınız.
- Zamanla eğitime yabancılaşmanıza izin vermeyiniz, dinamizminizi koruyunuz; sınıf içinde ve dışında sadece ve sadece ‘mesleğinizin gereğini’ yerine getiriniz.
- Davranışçı yaklaşım sergileyen öğretmen, veli ve okul yöneticilerini fark ediniz, kırıcı olmadan onları uyarınız ve onlara asla taviz vermeyiniz.
- Nefret söylemi, nefret suçu, ayrımcılık, ırkçılık, aşağılama, yüceleştirme ve hakaretin; fikir, duygu, din, dil, kültür farklılığına karşı tahammülsüzlüğün öğrencilerinizde söze, davranışa ve bakışa dönüşmüş hallerini önemseyiniz; her gerektiğinde bu tutumlarını nazikçe irdeleyiniz.
- Kanıksanmış öğretmen otoritesini sarsan ve yıkan demokratik okul kültürünün oluşturulmasına destek veriniz.
- Öğrencilere rehberlik yapabilmeniz için öncelikle yargılayıcı, uyarıcı, öğüt verici, engelleyici otoriteryen dilden uzak durunuz.
- Eğitim sistemlerini ve sınıf içi örtük öğrenme metotlarını adalet ve hak üzerine oturtmaya gayret ediniz. Güç ve otoritenin rasyonelleştirildiği okul ortamlarını, eğitimi daha iyi noktalara taşımak için, kendi yaşayışınızdan gelen bütün öğrenmeleri sorgulayınız ve karşılaştırınız. Yoksa aynı hatalı eğitim döngüsüne siz de dahil olabilirsiniz. Benzer sorgulayıcı tavrı tüm eğitim öğretim süreçlerinde kullanırsanız liyakatin kendiliğinden gelmesini kolaylaştırırsınız.
- Her alanın uzmanı olmadığınızı aklınızdan çıkarmayınız. Örneğin, bazı öğrencilerin pasifliğinin, sessizliğinin ana dilinin farklılığından kaynaklanabileceğini unutmayınız. Öğrencilerinizde sezdiğiniz sıra dışı tutum ve davranışları kendiniz kavrama ve çözme riskini almayınız; o alanın uzmanına (psikiyatr gibi) yönlendiriniz. Tanı koyacak, tedavi uygulayacak yetkiye sahip olmadığınızı unutmayınız.
- Gerektiğinde kendiniz için de profesyonel destek almaktan çekinmeyiniz.
- Öğrencilerinizin tesadüfen öğrendiğiniz özel bilgilerini başka kişilerle yanlışlıkla paylaşarak öğrencilerinizin mahremiyetlerini ihlal etmekten kaçınınız.
- Zaman zaman eğitim ortamında yaşanabilecek sıkıntılar nedeniyle öğrencileri etiketlemekten, sorun yaşayan ya da soruna neden olduğu düşünülen öğrenci ile eğitim ortamında ve arkadaşlarının yanında onu rencide edecek şekilde konuşmaktan kaçınınız.
- Kendi sınırlarınızı belirleyiniz; öğrencileriniz sınırlarını da kabul ediniz, saygı gösteriniz.
- Öğretmen bilgi ve becerisinin yanı sıra, iyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır. Buna ilişkin eğitim ve etkinliklere mutlaka katılınız.
- Sınıf yönetimi becerinizi mutlaka geliştiriniz. Bunun için tecrübeli öğretmenlerden destek alınız. Öğrenmek için yardım talep etmekten çekinmeyiniz.
- Gerektiğinde eğitim fakültelerindeki öğretim elemanlarından destek isteyiniz.
- Mutlaka lisansüstü öğrenim görünüz. Mesleki alanınızla ilgili ulusal ve uluslararası yayın ve çalışmaları takip ediniz.
- Öğrencilerinize öğrenmenin yolunu, yordamını öğretiniz. Düşünmeyi, çözüm becerisini geliştirmeyi öğretiniz.
- Empati kurunuz. Siz bir öğrenciyken neye ihtiyacınız vardı? İyi düşününüz, geçmişe gidip, bilinçaltınıza inerseniz birçok sorunun cevabını belki orada bulabilirsiniz.
- Uygulanabilir yeni çalışmaları denemekten kaçınmayınız.
- Öğretmenlik sabır gerektirir, önce siz sabretme becerinizi geliştiriniz sonra öğrencilerinize sabretmeyi öğretiniz.
- Öğrencilerinize eğitim öğretim sürecinde iyi bir rehber olmaya özen gösteriniz. İyi bir rehberlik için kendinizi güçlü pedagojik formasyon bilgisi ve yaklaşım becerisiyle donatınız, gelişmeleri ve tartışmaları takip ediniz.
- Okul yolunda, okul bahçesinde, koridorlarda, sınıfta öğrencilerinizin gözlerine bakınız ve gözlerinizle gülümseyerek selam vermekten vazgeçmeyiniz.
Meslek hayatınız boyunca işinizi sevgiyle, saygıyla, yorulmaksızın, bıkmaksızın, sızlanmaksızın yapacağınıza inanıyoruz ve mesleğinizde başarılar diliyoruz.
DİERG ekibi
Şubat 2019, Diyarbakır